پس از ماه‌ها مذاکرات طولانی، چند روزی است که برجام به مرحله اجرایی رسیده است. اما خبرهایی که از گوشه و کنار به گوش می‌رسد نشان دهنده اینست که پیش از اعلام رسمی موعد اجرای مفاد توافق‌نامه توسط طرفین، شرکت‌های بزرگ فعال در زمینه برق و اتوماسیون صنعتی اقدامات لازم جهت حضور در بازار ایران را به عمل آورده‌اند.
اخبار جذاب
مدتی است که زیمنس دفتر رسمی خود در تهران، معروف به «زیمنس SSK» را با حضور پرسنل خارجی مجددا فعال کرده است. در خبری دیگر «یاسکاوا» نیز مشغول تدارک راه‌اندازی دفتر رسمی خود در ایران است. همچنین خبرهایی از فعالیت مجدد «اشنایدر الکتریک» به گوش می‌رسد. نکته جالب توجه اینست که شرکت‌های بزرگ دنیا در حال تلاش برای حضور مستقیم و بی‌واسطه در ایران هستند.
اما موضوعی که شخصا مرا شگفت‌زده کرد شنیدن خبر حضور رسمی «آلن بردلی» در ایران بود. شرکتی آمریکایی که بشترین سهم بازار اتوماسیون آمریکای شمالی را در اختیار دارد و حداقل ظرف چند دهه اخیر، حضور رسمی در ایران نداشته است.
این اخبار از دو جهت قابل تامل هستند. اول اینکه آیا این رفتار برندهای بزرگ دنیا نشانه‌ایی مثبت از آینده صنعت ایران است و دوم اینکه حضور آنها چه پیامدهایی بدنبال خواهد داشت.
خوشبینی به آینده صنعت ایران
ما در حال مشاهده رفتار شرکت‌های بزرگی هستیم که از مشاوره تحلیل‌گران حرفه‌ایی بهره می‌برند و دور از ذهن نیست که منابع اطلاعاتی مورد وثوقی هم در دنیای سیاست داشته باشند. بنابراین بعید به نظر می‌رسد که بدون سنجیدن تمام جوانب امر و صرفا در اثر یک رقابت هیجانی اقدام به سرمایه‌گذاری در بازار ایران نموده باشند. هر چند که معتقدم نمی‌توان به پیش‌بینی‌های بلندمدت وضعیت ایران اتکا نمود اما نوع عملکرد این شرکت‌ها نشانه‌ایی مثبت است و ما را به آینده صنعت ایران خوشبین می‌کند.
در هر حال بهره‌مندی از محصولات و خدماتی با کیفیت جهانی چیزی است که لایق آن هستیم اما سالها از آن بی‌بهره بودیم.
پیامدها
بدون شک به حرکت در آمدن چرخ صنعت در ایران تقریبا برای تمام فعالان این عرصه خبر خوشی است. در این بین صنعت برق و بازار اتوماسیون صنعتی که لقب «صنعتِ صنعت‌ساز» را یدک می‌کشد نیز به حرکت درخواهد آمد و حضور تولید کنندگان مشهور دنیا، بازار را رقابتی‌تر کرده و فضای شایسته سالاری را تقویت می‌نماید. این به نوبه خود به معنی ایجاد فرصت‌های جدید شغلی برای کارشناسان، تکنسین‌ها و فروشندگانی خواهد بود که در این زمینه فعالیت می‌کنند و جای بسی خرسندی است. اما می‌دانیم که «وقتی باران می‌آید، همه خوشحال نیستند».
ورود برندهای مشهور کدام بخش از تجارت برق و اتوماسیون را تحت تاثیر قرار خواهد داد؟
اگر بتوان نام تجارت را روی «واردات و فروش تجهیزات تقلبی و مشابه اصل» گذاشت، قطعا این بخش از بازار، به لطف خداوند، لطمه جدی خواهد دید. سودا گرانی که اقدام به واردات و فروش تجهیزات بی‌کیفیت با نام و نشان برندهای معتبر می‌کردند، از فیوز مینیاتوری گرفته تا PLC، همان کسانی که تحریم، ابزار تجارت‌شان بود، روزگار سختی را پیش رو خواهند داشت.
اما دسته دوم، برندهایی خواهند بود که در غیاب بزرگان اتوماسیون صنعتی، جزء «خوب‌های» بازار قلمداد می‌شدند، برندهایی که کیفیتی بهتر از سایرین داشتند و البته قیمت‌شان هم از بقیه بالاتر بود. شاید بپرسید چرا «خوب‌ها»؟ برای درک بهتر این موضوع بهتر است نگاهی گذرا بر نیاز بازار برق و اتوماسیون در ایران داشته باشیم.
در حقیقت، جریان حاکم بر بازار برق و اتوماسیون ایران به دو دسته کلی تقسیم می‌شود:
- هر چه ارزان‌تر، بهتر
- بهترین کیفیت، بهترین خدمات
دسته اول مصرف‌کنندگانی هستند که همه چیز را فدای قیمت می‌کنند که البته به دلیل شرایط بد حاکم بر بازار، تعدادشان هم کم نیست. اما دسته دوم صنایعی هستند که کیفیت پایین و متوسط برای آنها مفهومی جز ضرر ندارد. در واقع آنها بیشترین سود را تنها با بهترین تجهیزات کسب می‌کنند. از طرفی با حضور بزرگان برق و اتوماسیون در بازار، محصولاتی که تا دیروز «خوب» محسوب می‌شدند، امروز دیگر جزء دسته «متوسط‌ها» قرار خواهند گرفت. همانطور که شرح داده شد، «متوسط‌ها» جایگاه چندانی در بازار برق و اتوماسیون ایران ندارند.
واضح است که محصولات شرکت‌هایی مثل زیمنس یا آلن‌بردلی رقیب محصولات چینی ارزان‌قیمت نیستند. پس برندهای ارزان‌قیمت، حداقل در کوتاه‌مدت، تهدیدی را حس نخواهند کرد. اما از طرف دیگر مشتریانی که به دنبال بهترین کیفیت و بهترین خدمات هستند به سراغ محصولی که سالها به آن دسترسی نداشتند خواهند رفت. بنابر ورود تولیدکنندگان بزرگ دنیا، بازار میان‌رده‌ها را تحت فشار قرار خواهد داد.
نتیجه‌گیری
آنچه که در جریان است به طور کلی خوشحال‌کننده و نویدبخش است اما برای آنکه بتوانیم از موقعیت پیش آمده بهره کافی را ببریم لازم است پس از درک دقیق موقعیت موجود، خود را برای تغییرات آماده کنیم.
ما را از نظرات‌تان بی‌بهره نگذارید.
با آرزوی موفقیت شما و سربلندی صنعت ایران
درباره نویسنده
امیررضا اقتداری
امیررضا اقتداری مدیر فنی اتوتجهیز است. او شیفته برنامه نویسی است و از گرافیک لذت می‌برد. وی بیش از ۱۰ سال است که در زمینه اتوماسیون صنعتی فعالیت می‌کند و در سال‌های اخیر مباحث اتوماسیون را نیز تدریس می‌کند. کارشناس برق است و در زمینه کامپیوتر نیز مطالعات تخصصی داشته است.